• ANNE SÜTÜ ve EMZİRME
ANNE SÜTÜ ve EMZİRME
Anne sütü, bir bebeğin sadece beslenmesi, büyümesi amacıyla değil, hastalıklardan korunması ve gelişmesi için de seçilebilecek tek ve en iyi besindir. Bir bebek, dünyaya geldiğinde organ ve sistemlerinin işlevleri (gelişmişliği) erişkin özelliklerinde değildir. Bu nedenle, bebeğin sahip olduğu özelliklere uygun tek besin anne sütüdür.
• Bebek her istediğinde emzirilmelidir. Böylelikle süt yapımı artar, memede süt birikimi sonucu sorunlar olmaz. Ayrıca bebek anne sütünden çok yararlanır.
• Uzun süre (5 - 30 dakika) emzirilmelidir. Bu durum süt tüketiminin yanında psikolojik etki yaratmaktadır. Ayrıca hasta ve yorgun bebek sık aralıklarla ve azar azar emmek ister.
• Anne yeterli süt üretebileceğine inanmalıdır. Yeterli süt emzirmeye bağlıdır. Önce bir meme, doymazsa diğeri ile emzirilmelidir.
• Çalışan anneler için önceden sağılmış süt (8 saat oda sıcaklığında, 2 gün buzdolabında bozulmadan kalabilir) kaşıkla çocuğa verilebilir.
DOĞRU EMZİRME TEKNİĞİ
1. Ellerinizi yıkayınız. Bu durum bebeğin mikrop almasını ve hastalanmasını önler.
2. Emzirmeden önce meme başını ve çevresini temiz su ile siliniz. Karbonatlı su, sabunlu su v.b. kullanmayınız. Bunlar meme başında çatlak ve yaraya neden olur.
3. Bebeğiniz ile rahat bir yerde oturunuz. Sırtınızı bir yere dayayarak destekleyiniz. Oturduğunuz yer temiz ve yeterince sıcak olmalıdır. Emzirirken mutlu ve huzurlu olunuz.
4. Bebeğinizi yüzü ve bedeni size dönük olacak şekilde tutunuz. Bebeğinizin başını kolunuzun iç kısmına yerleştiriniz. Aynı kol ve elle bebeği kalça ve bacaklarından kavrayınız. Emzirirken anne ve bebek rahat olmalıdır. Anne ve bebeğin göz teması çok önemlidir.
5. Ellerinizle göğsünüzü tutun, meme ile etrafındaki kahverengi kısma dokunmayınız.
6. Bebeğinize gülümseyerek bakın ve meme ucunuzu bebeğinizin dudağına ve çenesine değdiriniz.
7. Bebeğiniz ağzını açınca meme ucunuzu ve etrafındaki kahverengi kısmı bebeğinizin ağzına yerleştiriniz. Bebeğinizi memeye, tekniğine uygun yerleştirdiğinizde bebeğinizin çenesi ile göğsünüz arasında boşluk kalmamalıdır. Bebeğin burun delikleri açık olmalıdır. Aksi taktirde ağızdan nefes alması gaz yapmasına neden olabilir.
Doğum sonrası annenin her türlü rahatı sağlanmalıdır. Anne sütü alan bebeğe ek besin 4-6. ayda verilir. 6-9 aylık çocuklar anne sütü dışında günde 3-4 öğün ek besin alabilirler. Ek besin anne sütü ile birlikte verilmemelidir. Bebek ek besin alsa da anne sütüne devam edilmelidir. Anne ve bebek aynı odada kalmalıdır. Enfeksiyon kaynağı olduğu için bebeğe şekerli su, hazır mama verilmemelidir. Bebek ağladıkça emzirilmelidir. Yapay beslenme sadece emzirme olanağı olmayan annelere anlatılmalıdır. Asla özendirilmemelidir.
EMZİRMENİN YARARLARI
Bebek İçin
Hayatın ilk altı ayında anne sütü bebeğin beslenmesinde gerekli olan her şeyi en uygun miktarda ve bileşimde sağlar. Bebeğin anne sütü dışında hiçbir ek gıdaya ihtiyacı yoktur.
Bu dönemde bebeğin, anne sütü dışında bir başka sütle beslenebilmesi ancak söz konusu sütün anne sütüne benzetilmesiyle mümkün olabilir. Çünkü bebeğin organ ve sistemlerinin mevcut durumu, ancak anne sütü özelliğinde bir besin maddesinin sindirilmesi ve emilmesi için uygundur.
Anne sütü dışındaki bir besin kaynağı (örn: inek sütü veya biberon mamaları) ile beslenme durumunda, çocukta başta sindirim olmak üzere değişik sorunlar yaşanır.
Hiç bir besin, anne sütündeki özel ve fonksiyonel maddeleri içeremez.
• Anne sütünün proteininin sindirimi kolay, mideden boşalması hızlıdır.
• Anne sütünün alerji yapma riski ise yoktur. Bebeği pişikten korur.
• Anne sütünün besin öğesi bileşimi bebeğin gereksinmelerine uygundur.
Anne sütünün yağ miktarı ve bileşimi de bebek için en uygun özelliktedir. Sütün sağladığı enerjinin yarısı içerdiği yağlardan gelir. Ayrıca anne sütünde elzem yağ asitleri ve çok uzun zincirli yağlar bulunur ki, bunlar bebeğin algılama, büyüme ve görme fonksiyonlarında çok önemli rol oynarlar.
• Anne sütü koruyucu etmenleri içerir.
Anne sütünde yağların emilimini arttırmak, kolaylaştırmak üzere “lipaz” adı verilen özel bir enzim de bulunur. Anne sütündeki karbonhidratın tamamı laktoz olup çok az bir miktarının dışkıyla atıldığı belirlenmiştir. Bu özelliği ile bebeğin yumuşak dışkılamasına yardımcı olduğu; bebeği kabızlığa karşı koruduğu düşünülmektedir.
• Anne sütünde bebeğin ihtiyacı olan bütün mineraller uygun miktarda bulunur.
Anne sütüyle beslenen bebeklerde demir eksikliği gelişmez. Bunun nedeni anne sütündeki demirin miktar olarak fazlalığı değil, emiliminin çok yüksek oranda olmasıdır.
• Anne sütü her zaman steril, mikropsuzudur.
• Anne sütünün ısı derecesi idealdir.
• Anne sütü hiçbir zaman ekşimez.
• Anne sütü enfeksiyonu önleyen etmenleri içerir. (IgA, IgG ve IgM)
• Anne sütü hormonları ve büyüme faktörlerini olumlu etkiler.
• Anne sütü alan bebeklerde solunum yolu ve gastrointestinal enfeksiyonları daha az görülür.
• Anne sütü bebeklerde orta kulak iltihabı riskini azaltır.
• Anne sütünün çene ve diş gelişiminde rolü vardır.
• Anne sütü bazı kronik hastalıkların oluşma riskini azal.tır (tip I diyabet, çölyak hastalığı, obezite, koroner Kalp hastalığı gibi).
• Anne sütüyle beslenen bebeklerde şişmanlık da (obesite) daha az görülmektedir. Biberonla beslenen bebeklerde şişmanlık riski anne sütüyle beslenen bebeklere oranla daha yüksektir.
• Bebeğin ruhsal, bedensel ve zeka gelişimine yardımcı olur. Dikkat azlığı sendromu, ilgisizlik gibi olgularda anne sütü alımı önem kazanmaktadır.
• Anne sütü alan bebekler daha az ağlarlar.
Anne İçin
• Anne sütü bebeğe içirilmesi için hazırlama sorunu gerektirmez, pratiktir.
• Anne sütü zaman kaybettirmez.
• Anne sütü ekonomiktir.
• Anne sütü anne bebek arasındaki duygusal bağı güçlendirerek sevgi dolu bir ilişkiyi kolaylaştırır.
• Anne sütü annenin sağlığını korur.
Göğüs kanseri, over kanseri, osteoporozis, anemi (uterusuın eski haline dönmesine yardımcı olur, anneyi aşırı kan kaybından korur.)
• Meme boyutu ne olursa olsun tüm kadınlar yeterince süt üretebilirler.
• Bebekler her boyuttaki memeden, meme ucu ve şekli ne olursa olsun yeterince süt alabilmektedirler.
Emzirmeyi Engelleyen Anne Hastalıkları
Meme abseleri, pulmoner tüberküloz, kabakulak, herpes simpleks, hepatit B, AIDS, vajinal gonore, hiperprolaktinoma, toksemi, emzirirken gebe kalma
Emzirmeyi Engelleyen Bebek Hastalıkları
Yarık damak, yarık dudak, pamukçuk, doğumda ağzında dişi olan bebek, fenilketonüri, maple syrup urine diease, organik asidemiler, üre siklus defetktleri, homosistinüri, galaktozemi, primer laktoz intoleransı .
EMZİRMEDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR
• Doğumdan sonraki ilk 1/2 – 1 saatte emzirmeye başlanmalıdır. Emzirmeden önce bebeğe hiçbir içecek verilmemelidir (Ör: Şekerli su, hazır mama).
• İlk 6 ayda bebeklere sadece anne sütü verilmelidir. Ek besinlere 3 aydan önce, 6 aydan sonra başlanmamalıdır.
• 6 ayın üzerindeki tüm bebekler ek besin almalıdır ve çocuklar 1.5-2 yaşına kadar emzirilebilirler. Aslında bebeğin aldığı ilk süt besleyicidir ve en az miktardaki emme bile süt üretimine yardımcı olur.
• Süt üretimini arttırmak için, bebekle anne doğumdan sonra aynı odada olmalı ve emme hemen başlamalıdır.
• Anne uygun ve yeterli beslenmeli, bol sıvı tüketmelidir (günde en az 12 su bardağı; süt, ayran, limonata, şerbet, taze meyve suları verilmeli, çay ve kahveden uzak durulmalıdır).
• Annenin dinlenmesi sağlanmalıdır, anneye ruhsal yönden yardımcı olunmalıdır. Bebeği ile tensel temas kurmalıdır.
• Anneye özgüven kazandırıcı yakınlık ve ilgi gösterilmeli ve sakinleşmesi sağlanmalıdır.
• Bebekler anne sütü ile beslendikleri dönemde büyüme ve gelişme açısından mutlaka izlenmelidir.